De clown blijft maar op het hoofd van de broer van de koning inbeuken. Bloederige minuten lang, terwijl hij ondertussen onophoudelijk “Ta guele, ta guele” (“Houd je bek dicht”) brult. De met plastic bedekte toneelvloer is op dat moment al veranderd in een rood gekleurde glijbaan, waarop de acteurs zich met moeite staande houden.
De slachtpartij is onderdeel van de voorstelling ‘Requiem 3” van de Franse regisseur Vincent Macaigne. Macaigne maakte internationaal naam met zijn radicale theater dat de van grof hout gezaagde planken en het nodige geweld niet schuwt.
Inderdaad is ‘Requiem 3’ onwaarschijnlijk lomp, met veel geschreeuw, bloed, vernederingen, moordpartijen en een verkrachting toe. Maar wat aan de voorstelling fascineert is hoe geraffineerd die lompheid is. De wreedheid voegt zich soms in onwaarschijnlijk mooie plaatjes. Maar nog belangrijker: de grofkorreligheid van ‘Requiem 3’ dient efficiënt de thema’s die Macaigne aan de orde wil stellen.
Nadat de vorige koning is gedood wordt de nieuwe koning Abel I gekroond door twee hyperactieve, clownachtige types. Abel is in alles saai, vervelend en middelmatig, maar de zucht naar macht laat hem de verschrikkelijke vernederingen ondergaan die de twee clowns tijdens het kroningsritueel voor hem in petto hebben. Zijn broer en vrouw proberen hem te herinneren aan zijn vroegere idealen, maar tevergeefs. Abel laat zijn broer doden. Dat mislukt en uiteindelijk wordt hij door zijn broer omgebracht die, om dat te kunnen doen, zichzelf nog hardvochtiger moet tonen dan Abel.
Natuurlijk verwijst Abel naar de zoon van Adam die door zijn broer werd vermoord. Onze zucht naar macht en wreedheid begon al bij de eerste mensen, lijkt Macaigne te willen zeggen en de vraag is of we ons daarna veel hebben gebeterd. We verkiezen een leven van middelmatigheid en grofheid boven het vervullen van onze idealen. Net als de clowns tijdens het kroningsritueel bij Adam doen, dringen we onze middelmatigheid en wreedheid bovendien op aan onze leiders die daarmee gedwongen worden zichzelf en hun hoop op een betere wereld te verloochenen.
Dat is althans wat de regisseur ons lijkt te willen zeggen, of liever: lijkt toe te willen schreeuwen, door ons hardhandig onze eigen rotzooi onder de neus te wrijven. Maar wat knap is, is dat Macaigne daarbij niet alleen irritatie en walging, maar ook fascinatie, schoonheid en ontroering weet op te roepen en bovendien de prangende vraag waarom we ons leven niet beteren. Zelfs niet als we onze eigen lompheid onder ogen zien.
‘Requiem 3’, regie: Vincent Macaigne, gezien 4 juni, Westergasfabriek, Holland Festival.
Leave a Reply