Recensie Karakter – Hummelinck Stuurman

foto: Jochem Jurgens

‘Wat zoekt u?’, vraagt Juffrouw te George aan de jonge Katadreuffe. Hij staat voor haar advocatenkantoor de naambordjes van de advocaten te spellen. ‘Mijn toekomst’, is zijn antwoord. Hij besluit ter plekke advocaat te worden. Want Katadreuffe, de hoofdpersoon uit Bordewijks roman Karakter, is ambitieus. Al was het maar omdat de alomtegenwoordige schaduw van zijn vader, de nietsontziende deurwaarder Dreverhaven, hem daar toe drijft.
Regisseur Ger Thijs bewerkte de roman over de vorming van een karakter voor het toneel en dat deed hij kundig. Het tempo ligt hoog en het verhaal wordt soepel en met veel gevoel voor humor verteld in een strak en sober decor.
Natuurlijk draait de voorstelling om de ontwikkeling van Katadreuffe van sukkelige arbeider tot geharde advocaat. Die metamorfose wordt door Waldemar Torenstra mooi neergezet. Maar Thijs heeft goed begrepen dat het vooral de andere personages zijn die Katadreuffe diepgang geven, doordat ze aspecten van zijn karakter spiegelen. Alle acteurs krijgen daarom van de regisseur alle ruimte om hun personage uit te diepen, hoe klein hun rol ook is. Bevriende communist Jan (Ad Knippels) heeft, anders dan Katadreuffe, idealen, maar hij bereikt niets in zijn leven. Advocaat De Gankelaar (een innemende en geestige George van Houts) zou nog verder in zijn leven kunnen komen als hij niet zo lui was. Katadreuffe mag dan geen idealen hebben, lui is hij niet, en vastbesloten van zijn talenten gebruik te maken om boven zijn stand uit te stijgen.
Tegelijkertijd dreigt op de achtergrond altijd de schaduw van zijn vader, die hem probeert te harden door hem te tegen te werken. Joost Prinsen is als Dreverhaven nauwelijks op het toneel, maar zijn aanwezigheid is altijd voelbaar. Ook omdat Torenstra langzaam maar zeker de manier van lopen van Prinsen overneemt: iets naar voren leunend met de handen op de rug.
Karakter zit vol met dat soort kleine, veelzeggende details: een ongemakkelijke omhelzing, een onhandig gegeven hand, een steelse blik, een goed getimed kuchje. Door met heel weinig heel veel te vertellen, toont Thijs zijn meesterschap als regisseur. En geeft meteen een lesje boek bewerken voor toneel af. Het beste van het boek blijft overeind in een onderhoudende avond goed gemaakt, glashelder theater.

Karakter, Hummelinck Stuurman, regie: Ger Thijs, gezien 23 september, Schouwburg Haarlem. Tournee tot en met 6 februari 2011

Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.