Voor Sinterklaas gaf ik mijn lief het boek Het streven van Hans den Hartog Jager. De kunstcriticus stelt daarin de vraag of kunst – in zijn geval beeldende kunst – de wereld kan veranderen. Hij beschrijft hoe kunstenaars in de 19e eeuw zich de vrijheid bevochten om ongeacht wat de maatschappij van hen vond, in ultieme vrijheid en los van conventies hun werk te maken. Maar die vrijheid kwam ook met een prijs. Kunst kwam los te staan van de werkelijkheid buiten op straat. Elke keer als mensen door een kunstwerk geschokt of beledigd dreigden te raken, konden ze voortaan hun schouders ophalen en zeggen: “Och, het is maar kunst.” Het is maar kunst, dus het telt niet. Hwt is niet echt. Maar kun je als kunstenaar dan nog wel invloed uitoefenen op die werkelijkheid?
Mijn lief is dramaturge bij het stadsgezelschap van Leiden en met een klein groepje jonge regisseurs, acteurs en muzikanten proberen ze met theater door te dringen in de haarvaten van de stad. De bewoners en de geschiedenis van de stad krijgen telkens op een nieuwe manier een rol in hun voorstellingen. En het lukt hen daadwerkelijk de bezoekers met nieuwe ogen te laten kijken naar de stad die ze zo goed dachten te kennen. Ik denk dat de bewoners, de stad en daarmee de wereld zo daadwerkelijk een beetje veranderd zijn.
Op dit moment werken we bij NNT/Club Guy & Roni aan Salam, een voorstelling over het onbegrip tussen oost en west, teruggebracht tot een familieconflict tussen aartsvader Abraham en zijn zoons Ismael en Isaak. Uiteraard hebben we met de voorstelling niet de ambitie het conflict in het Midden Oosten op te lossen – al zou dat geweldig zijn -. Maar toch zouden we het verschrikkelijk vinden als mensen na het applaus zouden verzuchten: “Och, het is maar kunst”. We brengen nu juist dat gigantische complexe conflict terug naar familieniveau vanuit de overtuiging dat elk conflict begint uit herkenbare emoties: jaloezie, liefde, de behoefte om gezien te worden door de ander. We willen laten zien dat een individueel mens ‘nee’ kan zegen tegen onrecht en haat voor het de kans heeft uit te groeien tot iets onoplosbaars.
Als de bezoeker alleen al met dat besef de zaal verlaat, is de wereld wat mij betreft al een beetje veranderd.
Leave a Reply