Gevangen in vriendschap

9 januari 2007

Als de nieuwe gevangenen op het cellenblok zitten Harry en Edna (Willem de Wolf en Marlies Heuer) op hun kamer. Ze zijn wegens een plotselinge, onverklaarbare angst bij hun allerbeste vrienden Tobias en Agnes (Paul R. Kooij en Beppie Melissen) ingetrokken en zijn niet van plan snel te vertrekken. Daarmee zetten ze de toch al zo wankele gezinsverhoudingen op scherp. Want ook dochter Julia (Maike Meijer) is na haar zoveelste gestrande huwelijk weer thuis komen wonen. De alcoholistische en cynische zus van Agnes, Claire (Joke Tjalsma), maakt het bizarre huishouden compleet. Voor de komst van Harry en Edna wisten de gezinsleden onderling evenwicht tussen haat en liefde maar net te bewaren. Maar nu zij bezit hebben genomen van Julia´s oude slaapkamer begint het zorgvuldig ´vormvast´ gehouden gezin flinke scheuren te vertonen.
De gezamenlijke acteursgroep van Carver en het Onafhankelijke Toneel zetten met verve een groep mensen neer die tegen de klippen op probeert hun familie- en vriendschapsbanden ogenschijnlijk heel te houden. Joke Tjalsma blinkt uit als alcoholistische en cynische zus Claire die die manmoedige pogingen vanaf de zijlijn gadeslaat. Zelf heeft ze zich allang bij haar eigen falen neergelegd en kan zodoende de rest van het huishouden droogkomisch becommentariëren.
Paul R. Kooij is even sterk als de hardnekkig vriendelijke Tobias. Hoewel hij zijn huis langzaam ziet verzinken in anarchie, waarbij dochter Julia de gasten zelfs met pistool op de korrel neemt, blijft hij vasthouden aan het idee dat vrienden elkaar zouden moeten helpen. Zelfs als Edna en Harry besluiten dat ze maar weer eens naar huis moeten, kan en wil hij ze niet laten gaan. Hij heeft als vriend gefaald.
Wankel Evenwicht is de eerste voorstelling die Carver maakt op basis van een bestaande tekst. Eerder maakten zij hun voorstellingen op basis van improvisaties. Toch past de tekst van Albee wonderwel bij het Carver-repertoire. De toneeltekst blinkt eveneens uit in mild absurdisme en komisch-tragische personages. Bovendien hebben Carver en OT-regisseuse met bewegingssequenties, dansjes en een dynamische mise-en-scène een nieuwe betekenislaag bovenop de tekst weten te leggen.
Daar worden ze bij geholpen door het prachtige decor van Gerrit Timmers, dat zowel een hippe huiskamer, als een gestileerd cellenblok voorstelt. Zelfs de stoelen in de huiskamer lijken verdacht veel op stoelen die aan de grond worden vastgeschroefd, zodat er niet mee gegooid kan worden. En ook de kostuums verwijzen door hun jogging-pak-met-streepje-uiterlijk naar een penitentiaire inrichting. De kamer van Julia, waar Edna en Harry zich het grootste deel van de voorstelling doorbrengen, is opengewerkt, waardoor zij als een tl-verlichte donderwolk boven de handeling hangen.
Op een glasheldere en humoristische wijze laat de voorstelling het menselijk onvermogen zien om met elkaar verbonden te blijven, waardoor huwelijk en vriendschap gaan lijken op (vrijwillige) gevangenschap. Het is daarom wel jammer dat de voorstelling nergens echt schuurt. Natuurlijk hebben de personages ook een tragische kant, maar, zoals vaker in Carver-voorstellingen, overheerst de humor. En doet het nergens echt pijn. Dat is zonde, maar verder ook het enige bezwaar bij een verder prachtige voorstelling.

Wankel Evenwicht (Theatergroep Carver i.s.m. Onafhankelijk Toneel)
Tekst: Edward Albee
Vertaling: Janine Brogt
Regie: Mirjam Koen
Spel: Beppie Melissen, Marlies Heuer, Paul R. Kooij, Maike Meijer, Joke Tjalsma, Willem de Wolf
Decor: Gerrit Timmers
Tour t/m 7 april 2007
Gezien: 5 januari