Vriendschap van vroeger

5 oktober 2007

Henry is een succesvolle kunstschilder, maar Henry ziet het niet meer zitten. Zijn vriendin is weg en schilderen lukt niet meer. Als hij er een eind aan wil maken, staat opeens zijn beste schildervriend Jozef van twintig jaar geleden voor de deur. En die blijkt een nog veel rottiger leven te hebben. Hij heeft nooit echt succes gehad, is altijd in Brabant gebleven en maakt ongeïnspireerde beeldhouwwerkjes voor provinciale bibliotheekjes. Josef is in Amsterdam om de open dag van de modeacademie te bezoeken, waar dochter Lisa naar toe wil. De ontmoeting met Lisa doet Henry meer dan hij had kunnen denken. Lisa doet Henry namelijk denken aan de pas overleden vrouw van Jozef, met wie Henry jarenlang stiekem een relatie had.
Ik ben weg van Het Toneel Speelt, geschreven en geregisseerd door Ger Thijs, is een verhaal over succes, het gebrek daaraan en wat dat met vriendschap doet. Henry (Mark Rietman) heeft zijn succes deels aan Jozef (Peter Blok) te danken, maar heeft hem als dank zijn ideeën en zijn vrouw afgepakt. Bovendien is het mislukte leven van Jozef precies wat Henry nodig heeft om er weer mentaal bovenop te komen. Succes glanst immers mooier, als het belicht wordt door de mislukking van een ander. Aan de andere kant heeft Jozef het succes van Henry nodig om zich tegen af te zetten, om zich te kunnen wentelen in zelfbeklag.
Peter Blok en Mark Rietman, twee van Nederlands beste acteurs, zetten de verbitterde Jozef en de melancholieke Henry krachtig neer. Vooral het spel van Rietman, die het talent heeft om achter elke zucht of lach tien andere emoties te laten zien, is fijn om naar te kijken. Ook heeft Ger Thijs in zijn regie een paar mooie vondsten gedaan, zoals de manier waarop hij het personage van Lisa op haar overleden moeder (aanwezig in een flashback) weet laten te lijken, waardoor er een mooie verdubbeling ontstaat.
Het is dan ook jammer dat het plot zo mager is. Dat bestaat er vooral uit dat Jozef Henry telkens weer zijn succes verwijt. Daardoor verwordt de voorstelling tot een uiteindelijk nogal saaie herhaling van zetten, waarbij na elk prachtig moment weer een doodsaai kwartier volgt. De voorstelling kabbelt vooral, maar stroomt nergens. En dat ligt vooral aan de gebrekkige en enigszins rommelige tekst van Ger Thijs.
Het is nog steeds het streven van Het Toneel Speelt om hoogwaardig Nederlandstalig nieuw repertoire op de planken te zetten. Hoewel de omstandigheden waaronder dat gebeurt altijd top zijn (mooie decors, fantastische acteurs) is toch steeds de teksten waarover het gezelschap lijkt te struikelen. Ook de recente Het Toneel Speelt-producties Alexander en De familie Avenier konden de verwachting niet waarmaken door de matige kwaliteit van de teksten. Wellicht wordt het voor Het Toneel Speelt eens tijd om het schrijverstalent van Ger Thijs, Maria Goos of Willem Jan Otten niet meer voor lief te nemen, maar ze tijdens het schrijfproces eens wat beter in de gaten te houden. Waardoor het talent van Rietman, Blok en al die andere acteurs weer eens beter tot hun recht zou kunnen komen.

Robbert van Heuven, 2007