Een nostalgisch, swingend avonturenboek

Met mijn een-en-dertig jaar ben ik te jong om nostalgische herinneringen te hebben aan The Beatles. Ik heb wel warme herinneringen aan dat mooie vinyl en het zachte knetteren van de platenspeler waarop ik de plaatjes draaide uit de jeugd van mijn ouders. En aan het kleine, met stof beklede koffertje dat als je het opendeed zich een soort papieren harmonica uit ontvouwde en waarin die zwarte singletjes zaten opgeborgen, zoals Love me do en Roll over Beethoven.
En daar aan het plafond van theater De Krakeling hangen ze weer, die zwarte ronde schijven, waarvan de ouders van nu hun kinderen zullen moeten uitleggen dat dat een soort cd is maar dan anders. Er staat ook een tafeltje met platenspelers, waarop kinderen die merkwaardige dingen kunnen uitproberen. En naast de platenspelers staat zo’n klein, met stof bekleed koffertje. Om kort te gaan, de jeugdvoorstelling Help! van Theatergroep MAX is vooral bedoeld voor ouders die zo weer even terugkunnen naar hun jeugd. Dat verklaart ook waarop al die ouders om me heen hardop meezingen met alle bekende Beatle-nummers die tijdens Help! de revue passeren. Maar nog leuker dan die genietende ouders op de tribune zijn de verbijsterd-begeesterde blikken van hun kinderen die ineens lijken te beseffen dat hun ouders ook ooit jong zijn geweest.
Help! vertelt over de vroege dagen van The Beatles, al valt de naam van de band niet een keer. En dat verhaal klinkt als een spannend jongensboek: het eerste optreden, de eerste meisjes, de eerste tournee, de eerste ruzie. Het gaat over de liefde voor muziek, over vriendschap en over volwassen worden. En over de pijnlijke manier waarop Pete Best (‘de vijde Beatle’) uit de band werd gewerkt. Merkx kiest ervoor het verhaal vanuit twee perspectieven te vertellen. Dat van George Harrison die vanuit de band verslag doet. En dat van de fan (een fijn licht-hysterische Roosmarijn Luyten). Vooral die laatste invalshoek is interessant, omdat Luyten mooi neerzet waarom meisjes zo weg waren van de vier jongens. Omdat ze, net als hun fans, wisten wat het was om jong te zijn in de jaren vijftig. Het waren the guys next door die de jongeren voor het eerst een eigen stem gaven en daarmee de opmaat gaven voor de jaren zestig en zeventig. En regisseuse Moniek Merkx heeft daarvoor de perfecte vijf jongens uit de kast getrokken: stuk voor stuk fijne spelers, leuk om naar te kijken en vooral lekker gewoon. En bijzonder goede muzikanten.
Want de voorstelling staat en valt natuurlijk met de muziek. En met die muziek zit wel goed. Op slimme manieren zitten bekende Beatle-liedjes in de voorstelling verweven, soms (vrij) vertaald en soms in het Engels. Als de liefde van John voor zijn zwervende moeder ter sprake komt, klinkt a capella She loves you, tijdens hun eerste optredens in Hamburg zingen ze in het Duits I want to hold your hand. En alles klinkt even prettig meerstemmig, fris en swingend, zonder dat de jongens krampachtig als The Beatles willen klinken. Dat doen ze zo goed dat aan het eind van de voorstelling het dak van De Krakeling gaat als ware het een echt popconcert. Het speelplezier spat er bovendien vanaf waardoor de romantiek van het spelen in een bandje alleen maar groter wordt. De nummers die niet gespeeld worden, komen langs in een talloos aantal verwijzingen en grapjes die vooral leuk zijn voor de ouders: Pete baalt dat hij acht dagen per week moet werken en Paul stopt snel met het componeren van Yesterday, omdat iemand anders dat vast al wel bedacht zal hebben.
Wat Help! zo’n knappe voorstelling maakt, is dat alle lagen op opgedwongen wijze samenvallen, waardoor kinderen en ouders allebei, om andere redenen, een leuke voorstelling hebben: avonturenboek, coming-of-age-drama, nostalgisch document en fijn popconcert, Help! is het allemaal. Met hopelijk als bijkomend voordeel dat ouders en kinderen met elkaar in gesprek raken over jong zijn: luisterde je daarnaar toen je jong was? Had je ook zulk haar? Was jij ook fan van The Beatles? En wie weet ontdekt de jongste generatie ook wel weer de platen van paps en mams. Zodat ze leren wat echt goede muziek is. En dat je muziek nog altijd het beste kan beluisteren op knetterend vinyl.

Help!, door Toneelgroep MAX, regie: Moniek Merkx. Gezien 7 oktober 2009.

Robbert van Heuven, 2009