Recensie Gerucht

De stad als theater

21 mei 2007

Hoeveel mensen lopen we dagelijks wel niet voorbij zonder ze te zien? En hoe erg zijn we wel niet gewend aan het jachtige en vooral luidruchtige leven in de stad? Over deze vragen gaat de nieuwe voorstelling Gerucht die theatermaakster Lotte van den Berg maakte bij Het Toneelhuis en die nu te zien is op Festival a/d Werf.
Van den Berg probeert in al haar werk op een vriendelijke en poëtische wijze aan de waarneming van haar publiek te morrelen. Daarbij neemt ze de verhouding tussen theater en werkelijkheid vaak als uitgangspunt. Eerdere voorstellingen speelden zich af in een gevangenis (met echte gevangenen als acteurs) en in een ontwakende straat in de vroege ochtend.
Voor Gerucht neemt het publiek plaats in een geluiddichte doos die op een druk Utrechts plein is geplaatst. Van daaruit heeft het publiek goed zicht op het dagelijkse stadsleven: passerende wandelaars, voorbijkomende fietsers, vertrekkende bussen. Vier acteurs mengen zich in die bedrijvigheid op straat. Voor de argeloze voorbijgangers zijn ze anoniem, maar niet voor het publiek. Het rare meisje verzamelt steentjes en stokjes, een blonde jongen met een krant voegt zich bij haar. De bellende man zingt liefdesliedjes voor mooie studentes. De eenzame vrouw probeert contact te zoeken, maar slaagt daar op het cruciale moment niet in. Het zijn kleine, invoelbare verhaaltjes die Van den Berg met haar personages suggereert, niet veel groter dan de meeste voorbijgangers met zich mee zullen dragen. Ook zij zijn verliefd of eenzaam. Of willen worden aangeraakt.
Kijken naar Gerucht lijkt veel op een middagje mensen kijken op het terras. Het cruciale verschil daarmee is echter dat Van den Berg een paar mensen onder de aandacht brengt, die vanaf het terras anoniem zouden zijn gebleven. Alsof ze ze in een volgspot heeft gezet, volgen we de redelijk normale bezigheden van vier mensen in de grote stad en dichten daar, door de accenten die Van den Berg legt, een grotere betekenis aan toe. Daardoor worden ook de echte voorbijgangers aan de anonimiteit ontrukt. Als het rare meisje en de blonde jongen op het punt staan verliefd te worden, passeert op het plein een jong, innig knuffelend stelletje, waarmee de werkelijkheid een mooie extra laag onder de voorstelling legt. Als de acteurs even niets staan te doen, drukt een nieuwsgierige man zijn neus tegen de geblindeerde ruit om te ontdekken dat hij een personage is geworden voor zestig man publiek.
Van den Berg gebruikt op een inventieve manier geluid om genoemde accenten te leggen. Door eerder opgenomen (stads)geluiden te mengen met geluid van de zenders die de acteurs dragen, ontstaat een interessante soundscape die enigszins vervreemdend werkt en de zichtbare werkelijkheid daardoor extra theatraal maakt.
Gerucht is een bijzondere theaterervaring die werkelijkheid en theater op een wonderlijke manier vermengt. De enige aanmerking die gemaakt kan worden, is dat er misschien wel erg weinig gebeurt en dat de spanning daardoor af en toe inzakt. Maar de voorstelling toont ook aan dat het mooiste theater gewoon op straat gevonden kan worden. Maar dan moet die werkelijkheid wel even een handje geholpen worden door een talentvolle maakster als Lotte van den Berg.

Gerucht van Het Toneelhuis en Festival a/d Werf
Regie: Lotte van den Berg
Vormgeving: Theun Mosk
Spel: Carola Bärtschiger, Abke Haring, Peter Seynaeve, Ward Weemhoff
Gezien: 19 mei 2007, Festival a/d Werf, Utrecht

Robbert van Heuven, 2007