Het gaat om de vraagtekens

15 juni 2007

Wiskunde is universeel. Wiskunde is logisch. Het is volstrekt immaterieel en het kent geen goed of kwaad. En wiskunde heeft altijd gelijk, ook als het schijnbaar niet klopt. Maar is wiskunde wel echt? Heeft het wel van doen met de echte wereld die immoreel, oneerlijk en onlogisch is. Waar geliefden sterven aan hersenbloedingen en waas de communicatie tussen mensen niet altijd klopt, zoals één plus één twee is.
Over dat contrast tussen wiskunde en werkelijkheid, maar ook over de subtiele schoonheid van een wiskundige formule of een ontmoeting tussen twee mensen, gaat A Disappearing Number van de britse regisseur Simon McBurney. McBurney vertelt het verhaal van de briljante Indiase deskundige Srinivasa Ramanujan die in het vroeg-20e-eeuwse Cambridge niet kan aarden parallel aan het tragische liefdesverhaal van Ruth, een enthousiaste wiskundedocente en de vriendelijke Alex. Hij begrijpt niets van getallen maar houdt wel van Ruth. Op a-chronologische wijze weeft McBurney de beide verhalen dooreen, zodat een mozaïek van flarden levensverhaal ontstaat, dat thema’s als wiskunde, liefde en zelfs globalisering wil aanstippen.
Dat is allemaal een beetje veel van goede. Het knip-en-plakwerk in de levensverhalen mag dan McBurney’s manier zijn om te verhullen dat hij traditioneel verhalend theater maakt, het gevolg is dat het de toeschouwer veel moeite kost zich in te leven in de verschillende personages. Wat, getuige verschillende zeer dramatisch verbeelde scènes, wel de bedoeling lijkt te zijn. Verder wordt er flink wat technisch geschut ingezet om de toeschouwer met een stortvloed aan beelden bij de les te houden. En dat op naturalistisch Britse wijze: zijn we in een collegezaal, dan zien we een collegezaal. Bevindt een personage zich in de trein, dan zien we voortrazende landschappen. Niets maar dan ook niets wordt aan de verbeelding overgelaten. Samen met de duidelijke thematiek en de uitgekiende soundtrack in surround sound zorgt dat voor een nogal uitgekauwd geheel. Knap gemaakt, maar uiteindelijk nogal saai. Daar had McBurney misschien nog wat van wiskunde kunnen leren: daar begrijp je soms niet alles van, maar die vraagtekens maken het wel intrigerend.

Robbert van Heuven, 2007