Arean, Snijders en Heertje maken Het Verschil

30 januari 2007

In een tijd waarin disciplineoverschrijding in de kunsten eerder regel dan uitzondering is, zijn de makers van Het Verschil erg verguld met het feit dat zij “een theatrale mengvorm van toneel, muziek, liedkunst en stand-up comedy” hebben gevonden. Zo´n mengsel is natuurlijk alleen interessant als de afzonderlijke genres elkaar versterken, waardoor de hele voorstelling een meerwaarde krijgt. Maar in dat opzicht mislukt Het Verschil jammerlijk.
Zangeres Wende Snijders heeft zich in een vervallen landhuis in Spanje teruggetrokken om zichzelf terug te vinden. Daar vermoedt ze de aanwezigheid van twee geesten, Bruno en Iris, die hun duizendjarig verleden van vervolging en onderdrukking uit de doeken doen. Hun verhaal wordt onderbroken door chansons en door stand-up comedian Raoul Heertje. Daardoor ontstaat een voorstelling als een lappendeken over het gegeven dat elk mens voor de ander het verschil kan maken, zowel in goed als in slechte zin.
Dat lijkt allemaal interessant, ware het niet dat de tekst van Bruno en Iris, geschreven door Rob de Graaf, totaal overbodig is door zijn clichématigheid. Het gaat over discriminatie dus dan krijgen we natuurlijk de Tweede Wereldoorlog voor de voeten geworpen, inclusief treinwagons en stampende soldatenlaarzen. Dergelijke verhalen zijn allemaal al tien keer beter verteld en de tekst doet daarom nogal gratuit aan. Het helpt ook niet mee dat de acteurs die hem moeten brengen (Ali Çifteci en Manoushka Zeegelaar Breeveld) middelmatige spelers zijn en daarom de tekst niet over zichzelf heen weten te tillen.
Af en toe wordt het verhaal van Bruno en Iris onderbroken door comedian Heertje en elke keer voelt dat als een verademing. Heertje weet het thema door zijn politiek incorrecte grappen fris actueel te houden en is daarom een veel beter verbindend element dan de toneeltekst.
En dan zijn er nog de chansons, gezongen door Jenny Arean en de meer dan talentvolle Wende Snijders. Een lied als ‘Niks gedaan’, over een vrouw die een Joodse familie niet in haar huis durft op te nemen en daar later spijt van krijgt, raakt in de uitvoering van Arean tot op het bot. Maar ook de prachtige liedjes ‘Lange tafels’ en ‘De mooie dingen’, beiden geschreven door Jurriaan van Dongen, zijn van een zeer hoog niveau. Beide zangeressen zingen prachtig. Daarbij heeft Snijders, nog meer dan Arean, het talent om met haar lichaam, haar gezicht en haar stem een hele wereld achter een chanson te laten zien.
Regisseur Ruut Weissman heeft vaker de neiging om er bij het publiek in te stampen dat zijn werk betekenisvol is. Door de pretentieuze, maar overbodige toneeltekst lijdt ook deze voorstelling aan dit euvel. Als hij alleen Snijders, Arean en Heertje had laten doen waar ze goed in zijn en zodoende beter in staat het thema helder over brengen dan tekst en acteurs, dan was de voorstelling pas echt betekenisvol geweest.

Het Verschil
Regie: Ruut Weissman
Met: Wende Snijders, Jenny Arean, Raoul Heertje of Jan Jaap van der Wal, Ali Çifteci en Manoushka Zeegelaar Breeveld
Gezien: 26 januari 2007, De Meerse, Amsterdam

Robbert van Heuven, 2007