Het was niet de slechte recensie, ook niet de lauwe ontvangst bij het theater of de koude bittere koffie. Toch gaat de actrice vanavond Medea niet spelen. Waarom weet ze zelf eigenlijk ook niet. Ze heeft er gewoon meer zin in om het thuis op het bankje voor haar geveltuin langzaam avond te zien worden. Dat wonderlijke moment heeft ze al jaren niet meer gezien.
Toneelschrijfster Magne van den Berg is met haar werk de ambassadeur voor de mens die het even niet weet en die dat niet-weten onder woorden probeert te brengen. Zo schreef ze eerder het wonderschone ‘Met mijn vader in bed’ over een vader en dochter die de dood van moeder in taal proberen te vatten. Ook de actrice (Raymonde de Kuyper) probeert uit te vinden waarom haar hoofd ineens ‘nee’ zegt door zinnen als een soort bezwering te herhalen, door redeneringen steeds opnieuw te beginnen. Haar lichaam is nog niet zo ver. Dat lijkt soms nog gewoon de voor ‘Medea’ afgesproken mise-en-scène af te lopen en het bij die voorstelling behorende lichtontwerp te volgen.
Die subtiele loskoppeling van lichaam en geest is een mooie vondst van Magne van den Berg en regisseur Paul Knierim. Datzelfde geldt voor de introductie van het Griekse koor. Nadat de actrice uiteindelijk het pand verlaten heeft, bleken achter het decor nog twee actrices klaar te staan (Ria Marks en José Kuijpers) die in ‘Medea’ dat koor zouden spelen. Ze laten zich niet uit het veld slaan en zoals het een koor in een tragedie betaamt becommentariëren ze het gebeuren zonder in te grijpen. Ze vertellen, gezamenlijk hun teksten declamerend, wat er na het vertrek van de actrice met haar gebeurde. Hoe ze op haar bankje is gaan zitten, een sigaret rookte en toen het avond werd nog steeds niet helemaal begreep waarom ze juist die avond met acteren was gestopt. Ondertussen voeren zij hun expressionistische choreografietje uit dat eigenlijk bij de voorstelling had gehoord.
Hoe simpel het gegeven achter ‘Ik speel geen Medea’ en de mise-en-scène ook is en hoe weinig er feitelijk ook wordt gezegd, het versterkt alleen maar de poëzie van de voorstelling. Want juist achter de meest simpele gebeurtenissen schuilt misschien wel een veel grotere onbenoembare wereld dan achter een klassieke tragedie. Zo wordt het kleine verhaaltje van de weigerende actrice een ontroerende loflied op de zachte ‘nee’, op het kleine verzet tegen het eeuwige moeten.
Foto: Ben van Duin
Leave a Reply