Wat doe je als land als er ineens vluchtelingen voor je neus staan die om je hulp vragen? Of de uiteindelijke beslissing is ingegeven door diep doorvoelde morele of juist door meer beleidsmatige overwegingen, de gevolgen ervan zullen altijd door mensen moeten worden gedragen. Dat is een actueel dilemma, maar historisch uniek is het niet. In de 5e eeuw voor Christus schreef de Griekse tragedieschrijver Euripides er al ‘Smekelingen’ over. De koning van Argos is verslagen door rivaal Thebe en de laatste laat niet toe dat de bewoners van Argos hun doden begraven. Daarom roept Argos de hulp in van Athene dat zich uit een mengeling van rechtstatelijk plichtsbesef en eerzucht militair in een conflict mengt dat het zijne niet is. Met alle dodelijke slachtoffers van dien.
De jonge regisseur Olivier Diepenhorst plaatst de handeling van ‘Smekelingen’ in een modern ambtenarenkantoor met een mooi tapijtje, voorzichtig hippe stoelen en een prominente koffieautomaat. De tekst laat hij zijn acteurs echter vrijwel onbewerkt en integraal spelen, inclusief de bloemrijke uitweidingen en retorische hoogstandjes die de klassieke Griekse tekst rijk is.
Dat levert een intrigerende spanning op tussen de betekenis van ‘Smekelingen’ toen en de betekenis die de tekst nu nog kan hebben. De wankele waarde van democratie, de noodzaak van het handhaven van internationaal recht, de menselijke gevolgen van politiek beleid, het is tweeduizend jaar na Euripides nog steeds relevant. Dat slaat de brug over het gapende gat in de tijd waarin bliksem-werpende goden, offerkransen en bronzen schilden zijn verdwenen.
Met een groep acteurs die de moeilijke teksten glashelder speelt en een paar vernuftige theatrale ingrepen laat Diepenhorst vooral prachtig zien dat het verdriet over de dood van een kind, een echtgenoot of een vader tijdloos is. En dat we nog steeds niet hebben geleerd dat peilloze leed te voorkomen.
foto: Sanne Peper
Leave a Reply